अमेरिकाको नेपाली भुमिमा देवकोटालाई सम्झदै नेपाली मन्दिर बनाउन जुट्दै नेपालीहरु

मेरिल्यान्ड,अमेरिका/ नोभेम्बर २,२००८ का दिन अन्तर्राष्ट्रिय नेपाली साहित्य समाज डी सी च्याप्टरको आयोजनामा अमेरिकाबासी नेपालीहरुले महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटा शतवार्षिकी कविता गोष्ठीको आयोजना गरी भव्यताका साथ मनाएका छन् । महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको तस्वीरमा फूलमाला अर्पण गरि सुरु भएको सो कार्यक्रमको प्रमुख अतिथिको आसनबाट बोल्नु हुंदै नेपाली राजदूत डा. सुरेशचन्द्र चालिसेले महाकवि देवकोटाप्रति श्रद्धाञ्जली तथा उहाले नेपाली साहित्यमा पुर्याएको योगदान बारे चर्चा गर्नुभयो। अमेरिका नेपाल सोसाइतीका अध्यक्ष्य खेम भट्चन को अत्यन्त मिठो उध्घोसण्मा सम्पन्न उक्त कार्यक्रम मा अनेसास डी सी च्याप्टरका अध्यक्ष गोविन्द गिरी प्रेरणाले सभापतिको आसनबाट अमेरिकामा हुर्किदै गरेका नेपाली बाल बालिकाहरुलाई आफनो लोक संस्कृति, भाषा साहित्य, कला र रिति रिवाज प्रति अभिरुचि जगाउननै यस प्रकारको कार्यक्रम अनेसासले गर्दै आएको जानकारी गराउनु भएको थियो। हालै खरिद गरिएको नयाँ नेपाली मन्दिरको प्राङगणमा सम्पन्न उक्त समारोहमा डा.श्याम कार्कीले महाकविको यात्राि कबितालाई अग्रेजिमा रुपान्तरण गरी पढेर सुनाउनु भएको थियो। समारोहमा देवकोटाको वारेमा वोल्दै साहित्यकार होमराज आचार्यले देवकोटा क्रान्तिकारी कवि हुनुका साथै मानवतावादी कवि हुनुहन्थ्यो भन्नुभयो। अर्का वक्ता सिमोन ढुङ्गानाले देवकोटाले युरोप यात्रा गरेको प्रसङ्ग अघि सार्दै देवकोटा महान प्रतिभा भएको वताउनुभयो। सो अबसरमा कार्यक्रम मा अन्तरराष्ट्रिय कलाकार मन्चका अध्यक्ष्य रामप्रसाद खनाल, होमराज आचार्य, प्रेम सङ्रौला,खेम संग्रौला, टिका पुन खिलेन्द्र मणी न्यौपाने र अन्य साहित्यप्रेमी ब्यक्तित्वहरुबाट महाकवि देवकोटाप्रति श्रद्धाञ्जली कविता बाचन गरिएका थिए। १० वर्षिय साना भाई विज्जल भट्टराई द्वारा लिखित MY THOUGHTS AND STORIES पुस्तक मुख्य अतिथिको हातबाट विमोचन गराइएको थियो। कार्यक्रमको दोस्रो चरणमा नेपाल एजुकेसन कल्चरल सेन्टर (NECC)ले चियापान समारोह आयोजना गरेको थियो। NECCका बर्तमान तथा भावी गतिबिधिबारे प्रेम सङ्रौलाले ब्रिस्तित विवरण प्रस्तुत गर्नु भएको थियो। पबित्त्र मन्दीर निर्माण गर्ने काममा आम जनसमुदायलाई जति सग्दो सहयोग गर्न कृष्ण निरौलाले अपिल गर्नुभयो। उक्त समारोहमा बरिस्ठ गायकहरु प्रेमराजा महत,रामप्रसाद खनाल, खेम सङ्रौला र टिका पुनले मिठो गीत प्रस्तुत गर्नुभएको थियो,< विभिन्न संघसंगठनका तथा डीसी वरपर बस्ने उल्लेख्य जनसमुदाय उपस्थिती रहेको थियो। नेपाली दूताबासका नियोग प्रमुख कालीप्रसाद पोखरेलले सबै लागि परे मन्दीर वर्ष भित्रै निर्माण हुने र यसको लागि नेपाली राजदुताबासले जती सक्दो सहयोग गर्ने बचन दिनुभयो। NECCको हालै खरिद गरिएको आफ्नै जग्गामा सम्पन्न पहिलो कार्यक्रममा नेपाली सहभागीहरु एक दोस्रासंग परिचित हुँदै विभिन्न विषयहरुमा विचारको आदानप्रदानमा व्यस्त देखिन्थे । मनासस निवासि ठाकुर पुडासैनिले पवित्र उदेस्य लिएर जमघट भएको भेलाबाट भाईचारा अझै अभिब्रिधी भएको अनुभव बताए भने सेन्टिलीमा बस्ने गीता सिबाकोटिले यती ठुलो जमघटमा हुँदा र मन्दीरको लागि सहरानीय काम भएको देख्दा आफू नेपालमै भएको अनुभव भएको बताउदै यस कार्यमा आफ्नो पूर्ण सहयोग हुने बताउनु भयो। कार्यक्रमको अन्तमा आझ १९०० सय चानचुन डलर जम्मा भएको जानकारी नेत्र घिसीङ ले दिनुभयो। उपस्थित सम्पूर्ण दाजु भाइ तथा दिदी बहिनीहरु र सम्पूर्ण संघसंस्थाका प्रतिनिधीहरूलाईलाई धेरै धेरै धन्यवाद दिदै र पून: NECCले अझ सहयोगको अपेक्षा गरेको जानकारी दिदै कार्यक्रम को समापन गरिएको प्रेम सङ्रौलाले बताउनुभयो। - कमल भट्टराई(मनासस,भर्जिनिया)

गिरिजाले बानकी मूनसँग सब कुरा बताउदा...
आफूहरुले १० वर्षसम्म दलहरुबीच एकता रहनुपर्ने सहमति गरेको स्मरण गराउँदै नेपाली कांग्रेसका सभापति एवं पूर्व प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालले एकता टुटेका कारण राष्ट्रियता कमजोर भएको, माओवादीका कारण दलहरुबीचको एकता टुटेकाले राष्ट्रियताको जग हल्लिएको दाबी गर्नुभएको छ। मातृका कोइरालाको जीवनीमा प्रकासित गरेको पुस्तक आज राजधानीमा विमोचन गर्दै सभापति कोइरालाले राष्ट्रियताको जग बलियो बनाउन सबैले प्रयास गर्नुपर्ने धारणा राख्नुभयो। उहाँले संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव वान कि मुनसँगको भेटमा राष्ट्रसंघको छाप लगाएको हतियार राष्ट्रसंघलाई बुझाउने या सरकारलाई दिने विषयमा छलफल गरेको जानकारी दिनुभयो। सभापति कोइरालाले राष्ट्रसंघको छाप लागेको हतियार माओवादीले संविधानसभाभित्र लिएर जाँदा राष्ट्रसंघ मौन बसेको भन्दै यसप्रति महासचिव वानको ध्यानाकर्षण गराएको जानकारी दिनुभयो। माओवादी नेताहरुलाई उनीहरुको सुरक्षाका लागि ती हतियार दिएको भए पनि अहिले माओवादी आफै सरकारमा भएकोले ती हतियार आवश्यक नभएको उहाँको भनाइ थियो। यसै बिच प्राप्त एक अर्को समाचार अनुसार संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव बान कि मुन शनिबार महाराजगञ्जस्थित आफ्नो निवासमा आउँदा कांग्रेसका वयोवृद्ध सभापति गिरिजाप्रसाद कोइराला स्वागत गर्न घरबाहिरै उभिएका थिए । बिहान ९ बजे मुन आइपुग्नासाथ हात मिलाउँदै उनले भने, 'तपाईंसित धेरै गुनासो गर्नुछ । भित्र गएर भन्छु ।' समाचार संकलन गर्न कोइरालानिवासअगाडि थुप्रै पत्रकार भेला भइसकेका थिए । उनीहरूलाई संकेत गर्दै कोइरालाले आदेश शैलीमा भने, 'तिमीहरू यहीँ बस ।' अनि, उनी महासचिव मुनलाई लिएर घरभित्र पसे । पूर्वप्रधानमन्त्री कोइरालाले मुनसित करिब २५ मिनेट वार्ता गरे । स्रोतका अनुसार त्यस अवधिमा उनले संयुक्त राष्ट्रसंघीय नेपाल नियोग (अनमिन) को भूमिका पक्षपातपूर्ण भएको आरोप लगाउनुका साथै माओवादीले शान्ति-सम्झौता पालना नगरेको भन्दै गनगन गरेका थिए । उनले अनमिन माओवादीप्रति बढी लचिलो देखिएको दाबीसमेत गरे । 'शिविरमा रहेका माओवादी लडाकुहरू हतियारसहित बाहिर निस्केर हिंसात्मक क्रियाकलाप गर्दा र संविधानसभा परिसरभित्र जाँदासमेत अनमिनले कुनै चासो देखाएन,' कोइरालाले भने । उनले आफ्ना कमजोरीहरू नसुधारे अनमिनको विश्वसनियता नै संकटमा पर्ने चेतावनीसमेत मुनलाई दिए । 'उहाँ (कोइराला) ले अनमिनको कामकारबाहीमा देखिएका कमीकमजोरीका बारेमा मुनलाई जानकारी गराउनुभयो,' भेटवार्तामा सहभागी कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य डा. प्रकाशशरण महतले भने । महतका अनुसार राष्ट्रसंघप्रति नेपाली जनताको ठूलो आशा रहेको तर अनमिनले जनताको आशाअनुसार काम गर्न नसकेको कोइरालाले बताएका थिए । 'अनमिनले आफ्नो विश्वसनियता कायम राख्न सक्नुपर्छ । निष्पक्ष ढंगले नेपाली जनताको आशा र भावनाअनुसार काम गर्न सक्नुपर्छ भन्नुभयो,' महतले भने । कोइरालाले दलहरूबीच विगतमा भएको सहमतिविपरीत सरकारले माओवादी लडाकुहरूको समायोजन गर्न विशेष समिति बनाएको गुनासो पनि महासचिव मुनसित गरेका थिए । एकतर्फी ढंगले बनाइएको विशेष समितिले शान्ति-प्रक्रियामा नकारात्मक असर पर्ने जिकिर उनको थियो । 'विशेष समिति राजनीतिक सहमतिका आधारमा बनाउनुको साटो सरकारले एकतर्फी ढंगले बनायो । यसले शान्ति-प्रक्रियामा सकारात्मक भूमिका खेल्दैन,' कोइरालाको भनाइ उद्धृत गर्दै कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य महतले भने । कुराकानीका क्रममा महासचिव मुनले नेपालमा अनमिनको थप सहयोगका लागि म्याद बढाउनु आवश्यक रहेको/नरहेको विषयमा सोधेका थिए । तर, जवाफ दिनुको साटो कोइरालाले नसुनेझैं गरेर अर्कोतिर मुन्टो फर्काएको स्रोतले बताएको छ । सत्तामा आइसकेपछि माओवादीले विगतमा भएका सहमति र सम्झौता उल्लंघन गर्दै आएको कोइरालाले सुनाएका थिए । उनले लोकतन्त्र, मानवअधिकार, प्रेस स्वतन्त्रता र व्यक्तिगत स्वतन्त्रताका सवालमा आफूले कसैसित सम्झौता नगर्ने दोहोर्‍याए । 'त्यसैका लागि मैले शान्ति-प्रक्रियालाई यहाँसम्म पुर्‍याएको हुँ । र, अन्तिमसम्म लडिरहनेछु,' कोइरालाको भनाइ उद्धृत गर्दै कांग्रेस नेता महतले भने । महासचिव मुनले शान्ति-प्रक्रियालाई यहाँसम्म ल्याउन कोइरालाले खेलेको भूमिकाको प्रशंसा गर्दै बधाई दिएका थिए । उनले नयाँ संविधान लेख्न र स्थायी शान्ति स्थापनाका लागि अब पनि कोइरालाको सक्रिय भूमिका रहने विश्वास व्यक्त गरे । सेना समायोजन गर्न बनाइएको विशेष समितिका बारेमा दलहरूबीच देखिएको विवाद पनि चाँडै समाधान हुने अपेक्षा महासचिव मुनले राखेका थिए । भेटवार्तापछि महासचिव मुनलाई बिदाइ गर्न कोइराला घरबाहिर निस्केका थिए । बाहिर ढुकेर बसेका पत्रकारहरूले प्रतिक्रिया लिन खोज्दा उनले बोल्न इन्कार गरे । बरु, उनले भेटवार्तामा सहभागी कांग्रेस नेता महत र पुत्री सुजाता कोइरालालाई देखाए । 'ऊ, सुजाता र प्रकाश छन् यहाँ । उनीहरूले बताउँछन्' भन्दै कोइराला घरभित्र छिरे । संयुक्त राष्ट्रसंघका महासचिव बान कि मुनले नेपालको अहिलेको सबैभन्दा ठूलो चुनौती माओवादी लडाकुहरूको समायोजन र पुनस्र्थापना भएको बताएका छन् । उनले उमेर नपुगेका र अयोग्य ठहरिएका माओवादी लडाकुहरूलाई शिविरबाट हटाउने प्रक्रिया चाँडो थाल्न आह्वान गरे । माओवादी मन्त्रीहरू सुटुक्क खासा चौतारा, कार्तिक १६ - रक्षामन्त्री रामबहादुर थापा, सञ्चारमन्त्री कृष्णबहादुर महरा र केही माओवादी नेता चिनिया“ दूतावासका एक अधिकारीस“ग 'सुटुक्क' तिब्बतको खासा पुगेर फर्केका छन् । एक रात बिताएर उनीहरू शुक्रबार राजधानी फर्किएका थिए । भ्रमणमा माओवादी नेताहरू नेत्रविक्रम चन्द र जयपुरी र्घर्ती पनि थिए । स्रोतका अनुसार भ्रमणमा नेपालस्थित चिनिया“ दूतावास सैनिक फा“टका उच्च अधिकारी ली सहभागी थिए । उनी पनि शुक्रबारै राजधानी फर्किएका छन् । प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार बिहीबार १२ बजे मितेरीपुल पार गर्नेबित्तिकै खासाका सरकारी अधिकारीले नेपाली टोलीलाई लिएर गएका थिए । ली भने कूटनीतिक नम्बर प्लेटको दूतावासकै गाडीमा थिए ।