"माओवादी त देशैभरिका नखरमाउला छन्"

माओवादी त साँच्चै 'मापाका' रहेछन्
रामेछापका राजन दाहाल र काठमाडौंका पुष्पकमल दाहालबीच भिन्नता छ भनेर अब कसरी भन्ने ?

- ईश्वर पोखरेल, महासचिब - एमाले

माओवादी त देशैभरिका नखरमाउला छन् । त्यसमा पनि रामेछापका माओवादी अझ बढी हिंस्रक छन्, आफ्ना कार्यकर्तामाथि पटक-पटक सांघातिक आक्रमण भएपछि एमालेपंक्तिको ठहर हो यो । देवशंकर पौडेल, राजनीतिमा लागेका त्यस्ता गौप्राणीमाथि रामेछापका माओवादीले आक्रमण गरे, दुई-दुईपटक । पहिले भदौ ०६४ मा पौडेललाई मोसो लगाई जुत्ताको माला लगाएर डुलाए । त्यतिले नपुगेर चुनावअघि ज्यानै मार्ने उद्देश्यले आक्रमण गरे । देवशंकरजी मरे भनेर उनीहरूले त भीरबाट फालिदिएका थिए, माओवादीको थप ज्यादती भोग्नु रहेछ, उहाँ बुट्यानमा अडिनुभयो । एमाले कार्यकर्ताले उद्धार गरे, भैँसी खेल्ने आहालको पानी नपाएको भए उहाँको ज्यान बच्थ्यो कि जान्थ्यो, भन्न कठिन छ ।

देवशंकर रामेछाप एमालेका सबैभन्दा सोझा प्रतीक हुन् । त्यस्ता सोझा मान्छेलाई कुट्न कसरी हात उठे होला माओवादीका भनेर मेरो मनमा पहिले नै कौतुहल थियो । तर, यसपालि आक्रमणको निसाना आफैँ भएपछि थाहा भयो, माओवादी त साँच्चै 'मापाका' रहेछन् ।

माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डले काठमाडौंमा प्रधानमन्त्रीबाट राजीनामा दिएकै दिन रामेछापमा राजन दाहालले अरू दलका नेता-कार्यकर्तालाई जिल्ला छाड्न 'फतवा' जारी गरे । विपक्षी दलका नेता-कार्यकर्तालाई गाउँ छाड्न आदेश दिने र नमाने आफँ लखेट्ने भनेर तिनले माओवादी र वाइसिएलका कार्यकर्तालाई निर्देशन दिए । देशैभरि त्यसको निन्दा भयो, तर पनि माओवादी सुधि्रएनन् ।

३ जेठ, मदन आश्रति स्मृति दिवसमा एमाले जिल्ला कमिटी रामेछापले कार्यकर्ता भेला आयोजना गरेको थियो । केन्द्रबाट म, पशुपति चौलागाईं, रवीन्द्र श्रेष्ठ, कमला सुवेदी, कमलप्रकाश सुवेदी, केशव देवकोटा, टेलिभिजनका र अन्य पत्रकार साथीहरू हिँड्याँ । नयाँपुलदेखि प्रहरीको स्कर्टिङ थियो, बाटोमा कुनै अवरोध भएन, साँझ मन्थली पुगेर तामाकोसी गेस्ट हाउसमा बस्यौँ ।

जिविस हल हाम्रा साथीहरूले बुक गरिसकेका थिए । तर, माओवादीले जिविसमा त हामीले कार्यक्रम गर्ने हो, तिमीहरूलाई कहाँ छाडिन्छ भनेर दादागिरी देखाएछन् । तर, साथीहरूले महिनादिनअघि नै बुक गरेको हल छाड्थे किन ? साथीहरूले कार्यक्रम फिर्ता गरेनन्, ठाउँ पनि सारेनन्, जिविस हलमा कार्यक्रम भयो ।

ढुंगा पल्टाउनेहरू हतियारसहित तल झर्दै थिए, हवाई फायर भएपछि भागे
चार/पाँच सय कार्यकर्तालाई हामीले सम्बोधन गर्‍यौँ । हलबाहिर पनि लाउडस्पिकर थियो, श्रोता धेरै थिए । त्यसमा माओवादी पनि होलान्, उनीहरूले पनि सुने होलान् ।

कार्यकर्तालाई सम्बोधन गर्दा सामयिक राजनीतिको चर्चा नगर्ने कुरै भएन । माओवादीको सर्वसत्तावाद र दादागिरीको हामीले विरोध गर्‍यौँ । कार्यक्रम सफल भयो ।

३ गते मन्थलीमै बस्ने, बेलुका कर्मचारी र पत्रकारलाई भेट्ने कार्यक्रम थियो । तर, अन्तिममा मन्थलीमा रात नबिताउने निर्णय भयो । कारणः सुरक्षा । माओवादीले यति धेरै लफडा गरेका रहेछन् कि प्रहरी अधिकारीहरू पनि आजित भएका रहेछन् । हामी बस्यौँ भने माओवादीले केही लफडा गर्लान् र सुरक्षाका लागि चुनौती होला भनेर प्रहरी डराएका रहेछन् । प्रहरी अधिकारीहरूले र्फकनोस् त भन्न सकेनन्, तर नबसिदिए शान्ति हुन्थ्यो भन्ने आशय व्यक्त गरे । प्रहरी पनि त्यति त्रस्त छन्, निहत्था नागरिकको हालत के होला ?

सिडिओको कार्यालयमा कर्मचारी साथीहरूलाई भेटेर साँझ नपर्दै हामीले मन्थली छाड्यौँ । सुरक्षाका लागि इन्स्पेक्टरको नेतृत्वमा प्रहरी टोली खटियो ।

अगाडि पशुपतिजीको गाडी थियो, बीचमा प्रहरीको, पछाडि मेरो । मेरो गाडीमा रवीन्द्र श्रेष्ठ, टेलिभिजनका साथीहरू र मेरा सुरक्षागार्ड थियाँ ।

खिम्ती जलविद्युत् आयोजना, देवीटार आइपुग्न दुई किलोमिटर उता तिल्पुङ भीरमा हाम्रा गाडी गुड्दै थिए । माथि भीर छ, तल तामाकोसी छ, बीचमा कच्ची सडक ।

हामी आफ्नै सुरमा गफ गर्दै थियौँ, माथिबाट आएको गड्याङ र गुडुङ आवाजले स्तब्ध भयौँ, ढुंगा बर्सन थाले । भीरको बाटो गाईबस्तुले एक/दुईवटा ढुंगा पल्टाएको हो कि भन्ने भान भयो । तर, यति धेरै ढुंगा आए, गाईबस्तुले होइन मान्छेले पल्टाएको भन्ने प्रस्ट भयो ।

पशुपतिजीको गाडी स्पिडमा स्वाट्टै अगाडि बढ्यो, तर लगातार ढुंगा आएपछि हाम्रो गाडी अगाडि बढ्न सकेन । संयोग नै भनौँ सायद, भीरको बाटा ढुंगो कपेर सडक बनाइएको रहेछ, कोपेको ढुंगामुनि गाडी ओत लाग्ने ठाउँ देखियो, गाडी अलिकति ब्याक गरेर हामी सुरक्षित हुने प्रयास गर्‍यौँ ।
ड्वाङ-ड्वाङ गर्दै ढुंगा आइरहेका छन् माथिबाट, तल तामाकोसीमा छप्लाङ्ग आवाज आउँछ । अब के हुने हो भन्ने सन्त्रास छ । तैपनि प्रहरी साथीहरू गाडीबाट बाहिर निस्किएर भीरतिर हवाई फायर गर्न थाले ।

साहसपूर्वक प्रहरी गाडीबाहिर निस्किएर फायरिङ नगरेको भए ढुंगा पल्टाउनेहरू अझ तल-तल आएर हामीमाथि आक्रमण गर्ने सम्भावना थियो । हामी त गाडीभित्र थियौँ, प्रहरी साथीहरू भन्दै थिए- ढुंगा पल्टाउनेहरू हतियारसहित तल झर्दै थिए, हवाई फायर भएपछि भागे ।

ढुंगा आउन कम भएपछि हाम्रो गाडी अगाडि बढ्यो । पशुपतिजीहरू कुन अवस्थामा हुनुहुन्छ, चिन्ता त्यो पनि थियो । पर पुगेपछि थाहा भयो, ढुंगाले उहाँहरूको गाडी त कुच्याइदिएछ । जुन ढुंगाले लाग्यो, त्यो अलिकति सानो रहेछ, उहाँहरूको गाडीको एक हातपछाडि त भैंसी जत्रो ढुंगा खसेको रहेछ, त्यसले लागेको भए त गाडी र मान्छेको नामो निसान नै सकिन्थ्यो ।

भवितव्य टर्‍यो भन्दै हामी फटाफट अघि बढ्दै थियौँ, अलिक वर आउँदा केही मान्छे फूलमाला लिएर स्वागतमा उभिएका छन् । हाम्रो कार्यक्रम त मन्थलीमा थियो, बाटोमा केही कार्यक्रम थिएन, त्यहाँका कार्यकर्तालाई हामी आउने पत्तो पनि थिएन । त्यसो भए फूलमाला र मुस्कानसहित स्वागतमा उभिएका ती मान्छे को हुन् आखिर ? हामी सशंकित भयौँ, गाडी रोक्न लागेका थियौँ, तर अचानक दगुरायौँ । उनीहरू हेरेको हेर्‍यै भए ।

पछि थाहा भयो, पहिले ढुंगा बर्साउने पनि माओवादी हुन्, पछि फूलमाला लिएर उभिएका पनि माओवादी । ढुंगामुढामा कसको टाउको फुट्यो, कसको हात भाँचियो, को मर्‍यो, को जिउँदै छ भनेर विवरण संकलन गर्न खटिएका रहेछन् उनीहरू । फूलमाला त निहुँ मात्रै हो ।
आक्रमणबाट बचेर अलिक वर सानो बस्तीमा आएपछि हामीले गाउँलेसँग सोधपुछ गर्‍यौँ । माओवादीले गाउँ भेला छ भनेर मान्छेहरू जम्मा गरेर भीरतिर लगेका रहेछन् । दिउँसैदेखि गल लगाएर ढुंगा उठाएर पल्टाउन ठिक्क पारेका रहेछन् । अब पक्का भयो, त्यो कुनै तर्साउने चाल मात्र थिएन, हत्या गर्ने षड्यन्त्र नै थियो ।

हामी दाबीका साथ भन्न सक्छौँ, आक्रमणबारे केन्द्रका नेताहरूलाई पनि थाहा थियो । हामी मन्थलीमै भएका वेला रवीन्द्रजीलाई एउटा फोन आएको थियो । फोन गर्ने माओवादी कार्यकर्ता हुन् । उनले रवीन्द्रजीलाई सोधिछन्, 'दाइ ! तपाईंहरू कहाँ हुनुहुन्छ ? कुन अवस्थामा हुनुहुन्छ ? तपाइंहरूमाथि हमला हुने खबर छ ।'

रामेछापका कुनै कार्यकर्ताले सनकका भरमा आक्रमण गराएको भए त्यसको खबर काठमाडौंसम्म आइपुग्थ्यो कसरी ? काठमाडौंसम्म खबर पहिले नै आएको थियो भनेपछि घटना नियोजित हो भन्नेमा शंकै छैन ।
त्यसरात हामी चरिकोट बस्यौँ, त्यहाँ पत्रकार सम्मेलन भयो । नेताहरूलाई पनि आक्रमणबारे जानकारी दियौँ । देशैभरि हल्लाखल्ला भयो, धेरै साथीले फोन गरे । तर अचम्म, कुनै पनि माओवादी नेताले फोन गरेर शिष्टाचार व्यक्त गर्ने जाँगर देखाएनन् । त्यति ठूलो आक्रमण भएको छ, प्रेस, मानवअधिकारवादी सबैले विरोध गरेका छन् । तर, माओवादी नेताले शिष्टताको औपचारिकता पूरा गर्न पनि आवश्यक ठानेनन् । रामेछापका राजन दाहाल र काठमाडौंका पुष्पकमल दाहालबीच भिन्नता छ भनेर अब कसरी भन्ने ? प्रस्तुति : उमेश चौहान