माकुने प्रधानमन्त्री हुने भए पछी माओवादीको अर्को अबरोध, के के खिचडी पाक्दैछ नेपालमा ?

नेकपा एमालेका वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपाल प्रधानमन्त्री बन्ने तेस्रो कम्युनिस्ट नेता भएका छन्। सार्वभौमसत्तासम्पन्न नेपाली जनताको शक्तिशाली प्रधानमन्त्रीको रुपमा दोस्रो कम्युनिस्ट नेता बन्ने भएका छन्। नेकपा (एमाले) को तर्फबाट प्रथम अध्यक्ष मनमोहन अधिकारी (२०५१) पछि माधवकुमार नेपाल दोस्रो नेता (अल्पमतको) प्रधानमन्त्री बन्ने भएका हुन्। नेपालको काँधमा शान्ति प्रकृया, संविधान लेखन र संक्रमणकालीन अवस्थालाई कुशलतापूर्वक व्यवस्थापन गर्ने महत्वपूर्ण जिम्मेवारी पनि आएको छ। प्रधानसेनापति रुक्मांगत कटवाललाई कारबाही गर्दै वैशाख २१ गते माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डको राजीनामापछि अर्का वाम नेताले गणतान्त्रिक नेपालको कार्यकारी प्रधानमन्त्री बन्ने अवसर पाएका हुन्। प्रचण्ड सरकारले राजीनामा दिएको १५ दिनसम्मको लामो कसरतमा संविधानसभाका २२ दलले नेपाललाई समर्थन गरेका छन्। हुन त, नेपाली राजनीतिक इतिहासमा सहज, सरल ढंगले सरकार निर्माण भएको छैन। पार्टीभित्रको चर्को आन्तरिक अन्तरविरोध तथा राष्ट्रिय/अन्तर्राष्ट्रिय शक्ति केन्द्रले सरकार निर्माणमा प्रभाव पार्दै आएका छन्। यिनै जटिल समस्याबीच माधवकुमार नेपालले नेपालको कार्यकारी प्रमुखको जिम्मेवारी लिनुपर्ने अवस्था आएको छ। नेपालको नेतृत्वमा बन्ने मन्त्रिपरिषद्का लागि पनि ठूलै चुनौतीको सामना गर्नु पर्ने अवस्था छ। २२ दलको समर्थन प्राप्त नेपाललाई आफ्नै दलभित्रका नेताहरूलाई ११६ केन्द्रीय सदस्य र १०९ सभासद्हरूलाई चित्त बुझाएर मन्त्रिपरिषद् गठन गर्न पनि कठिनै छ। त्यसैगरी अन्य ठूला दलहरू मधेशी जनअधिकार फोरमभित्रको चर्को अन्तरविरोध, नेपाली कांग्रेसभित्र कसको नेतृत्वमा सरकारमा जाने भन्ने विवाद र अन्य साना दलको मन्त्री पाउने अपेक्षाले पनि नेपालको नेतृत्वमा मन्त्रिमण्डल गठन हुन निकै समय लाग्ने र जटिलता व्यहोर्नुपर्ने अवस्था छ। नेकपा एमालेका वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपाल प्रधानमन्त्री भएपछि अब एमालेबाट मन्त्री बन्नेहरूको चर्चा पनि सुरु भएको छ। अध्यक्ष झलनाथ खनालको प्रस्तावमा सर्वसम्मत रूपमा प्रधानमन्त्रीको उम्मेदवार बनेका नेपालले मन्त्रिपरिषद् गठनमा त्यही उदारता देखाउँछन् कि देखाउँदैनन् भन्ने कौतुहलता अहिले पार्टीपंक्तिमा बढेको छ। माधव नेपाल प्रधानमन्त्री बनेपछि केपी ओली उप र गृहमन्त्री बन्ने चर्चा पनि चलेको छ। तर यो चर्चाचाहिँ एमालेभन्दा पनि कांग्रेस वृत्तबाट चलाइएको हो। कांग्रेस सभापति गिरिजाप्रसाद कोइरालाले आगामी सरकारको गृहमन्त्रीमा केपी ओलीलाई ल्याउनु उपयुक्त हुने सल्लाह दिएको पनि स्रोतले जनाएको छ। माओवादीले अब सरकारविरुद्ध अराजकता सिर्जना गर्ने र शान्तिसुरक्षामा ठूलो चुनौती आउने भएकाले माओवादीप्रति कठोर मानिने र अहिलेको सत्ता समीकरणका एक खेलाडी ओलीलाई गृहमन्त्री बनाउनु उपयुक्त हुने कोइरालाको भनाइ रहेको एक कांग्रेस नेताले बताएका छन्। त्यस्तो अवस्थामा कांग्रेसले अर्थ र रक्षा मन्त्रालयका लागि दाबी गर्ने भएको छ। तर फोरमका विजयकुमार गच्छदारले पनि गृह मन्त्रालयमै आँखा लगाएकाले ओलीभन्दा गच्छदारको पल्ला भारी हुने स्थिति पनि देखिन्छ। यद्यपि, गच्छदारलाई अहिले खाइपाई आएकै मन्त्रालय दिएर चित्त बुझाउने प्रयास गरिने भएको छ। तर, गच्छदारले गृह मन्त्रालय र उपप्रधानमन्त्री पाउने सर्तमा ३२ जना सभासद्को हस्ताक्षर माधवकुमार नेपालको पक्षमा गराएको सूत्रले बताएको छ।
यता, एमालेभित्र चाहिँ मन्त्रीको बारेमा अहिलेसम्म कुनै छलफल भएको छैन। छलफल नभए पनि यसअघि माओवादी नेतृत्वको सरकारमा जलस्रोतमन्त्री रहेका विष्णु पौडेललाई भने भावी प्रधानमन्त्री माधवकुमार नेपालले आफ्नो क्याबिनेटमा पनि राख्ने सोच बनाएका छन्। नेपालले हरेक राजनीतिक भेटघाटमा पौडेललाई लिएर हिँड्नुले पनि पौडेलको निरन्तरता निश्चितजस्तै रहेको चर्चा एमाले–वृत्तमा छ। तर अन्य मन्त्री र नेताहरूले पुरानो सरकारमा मन्त्रीहरू सफल हुन् भने उनीहरू सबैलाई निरन्तरता दिनुपर्छ, यदि असफल हुन् भने कसैलाई पनि मन्त्री बनाउन हँुदैन भनेर अभियान चलाएकाले पौडेललाई खतराको घण्टीले भने छाडेको छैन। माधव नेपाल औपचारिक रूपमा प्रधानमन्त्री भएपछि दलहरूबीच मन्त्रिपरिषद्मा भागबण्डाका लागि लामो फेरि छलफल हुने र त्यसपछि एमालेले पाउने मन्त्रालयका आधारमा को–को मन्त्री बन्ने भन्नेबारेमा एमाले केन्द्रीय कमिटी बैठकले तय गर्नेछ। धेरै दलको गठबन्धन भएकाले मन्त्रालयहरू बाँडफाँट गर्दा विगतमा पार्टीले पाएका सबै मन्त्रालय नपाउन पनि सकिने भएकाले अहिले नै केही भन्न नसकिने एमाले नेताहरू बताउँछन्। एमालेबाट उपाध्यक्ष विद्या भण्डारी, महासचिव ईश्वर पोखरेल, सचिव विष्णु पौडेल, शंकर पोखरेल, संसदीय दलका उपनेता सुरेन्द्र पाण्डे, भरतमोहन अधिकारी, पृथ्वी सुब्बा, तुलाराज विष्ट, डा. गोविन्दबहादुर थापा, डम्बरसिंह सम्बाहाम्फे, कृष्णप्रसाद सापकोटा, महमुद आलममध्येबाट मन्त्री, राज्यमन्त्री र सहायकमन्त्री बन्ने चर्चा छ। तराईको कोटाबाट रघुवीर महासेठको सम्भावना छ।

प्रचण्डले जेठ ३ गतेको खुलामञ्चको सभामा गाउँगाउँमा भिडन्त हुन्छ भनेलगत्तै माओवादी कार्यकर्ताहरूले रामेछापमा नेकपा एमालेका महासचिव ईश्वर पोखरेल, पोलिट्ब्यूरो सदस्यद्वय रविन्द्र श्रेष्ठ र पशुपति चौलागाईं र जिल्लास्तरीय नेताहरूमाथि २०६६ जेठ ३ गते सांघातिक आक्रमण गरेका छन्। आक्रमणकारीहरूले एमाले नेताहरूलाई कुटपिट र दुर्व्यवहार गर्दै उनीहरू सवार गाडीसमेत ध्वस्त पारिदिएका छन्। माओवादीले रामेछापमा गरेको यस किसिमको शान्ति विरोधी क्रियाकलापले मुलुकमा भिडन्तको स्थिति निम्त्याउने भएको छ। पार्टीको कार्यक्रममा रामेछाप गएका एमालेका केन्द्रीय नेताहरूमाथि माओवादीले गरेको आक्रमणलाई एमाले पंक्तिले खेद व्यक्त गर्दै यस घटनालाई गम्भीर रुपमा लिएको छ।
माओवादीले मित्रशक्तिमाथि आक्रमण गरेर संस्थागत भिडन्तको सुरुवात गरेका छन्। सत्ताविछोडबाट रन्थनिएर गरिएका माओवादीका यस्ता क्रियाकलापले शान्ति प्रक्रियालाई समेत गम्भीर धक्का पुर्यारउने खतरा उत्पन्न भएको छ।

नेकपा एमालेका वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपालको नेतृत्वमा सरकार गठन हुने पक्का भएपछि त्यो सरकारमा कसको नेतृत्वमा जाने भन्ने विवादले कांग्रेसमा रडाको सिर्जना गरेको छ। कांग्रेसभित्र सरकारको नेतृत्व गर्नका लागि नेताहरूबीच विवाद सिर्जना भइसकेको छ। सभापति गिरिजाप्रसाद कोइरालाले मौनता साधिरहेको बेला वरिष्ठ नेताहरूले आ–आफ्नो लबिङ गरिरहेका छन्। अहिलेको गठबन्धन आफ्नो कारणले सम्भव भएको भन्दै शेरबहादुर देउवा पक्षले विमलेन्द्र निधिको नेतृत्वमा सरकारमा जानुपर्ने बताएको छ भने कार्यवाहक सभापति सुशील कोइरालाले सरकारको नेतृत्व केबी गुरुङबाट गराउने चाहना राखेका छन्। उपसभापति रामचन्द्र पौडेल आफैं सरकारमा जान खोजिरहेका छन् भने गिरिजाप्रसाद कोइरालाको उम्मेदवारका रूपमा रामशरण महत अर्थ मन्त्रालय लिएर सरकारमा जान खोजिरहेका छन्। त्यसो त, सुजाता कोइरालाले पनि सरकारमा जानका लागि खुट्टा उचालिरहेकी छिन्। कांग्रेसबाट सम्भावित मन्त्रीमा पाँचजना डाक्टर भिडन्तमा उत्रिएका छन्। डा. नारायण खड्का, शेखर कोइराला, प्रकाशशरण महत, शशांक कोइराला, पद्मनारायण चौधरी, विनयध्वज चन्द, लक्ष्मण घिमिरेमध्येबाट कांग्रेसले मन्त्रीको छनोट गर्नेछ। महिलाबाट पुष्पा भुसाल वा चित्रलेखा यादवको नाम चर्चामा आएको छ। त्यसो त, उपसभापति प्रकाशमान सिंह, अर्जुननरसिंह केसी र गोविन्दराज जोशीले पनि मन्त्री बन्नका लागि बल प्रयोग गरिरहेको कुरा कांग्रेस सूत्र बताउँछ।


माओवादीको प्रेस वक्तव्य

एकीकृत नेकपा (माओवादी) को आज २०६६।२।४ मा अध्यक्ष क. प्रचण्डको अध्यक्षतामा बसेको केन्द्रीय सचिवालयको बैठकले सदन संघर्षका सम्बन्धमा निम्न निर्णय गरेको छः
हाम्रो पार्टीले राष्ट्रपतिले चालेको असंवैधानिक कदमका विरुद्ध नागरिक सर्वोच्चताको पक्षमा संघर्ष गर्दै आएको छ । यस क्रममा हामीले सडक संघर्षका अतिरिक्त सदनमा पनि संघर्ष गरिरहेका छौं र सदन अवरुद्ध गर्दै आइरहेका छौं । तर हामी छिटोभन्दा छिटो सदन सुचारु रुपले सञ्चालन होस् भन्ने पक्षमा रहेको कुरा पनि स्पष्ट गर्दै आइरहेका छौं र अहिलेको परिस्थितिमा छिटो सदन चलोस् भन्ने हाम्रो पार्टीको चाहाना रहेको कुरा पुनः स्पष्ट पार्न चाहान्छौं । तर त्यसका लागि हाम्रो पार्टीले सदन अवरुद्ध गर्दा उठाइएका मुल मुद्दा व्यवस्थ्ापिका-संसदमा छलफलको निम्ति प्रवेश पाउने र त्यसलाई सम्बोधन गर्ने स्थिति हुनुपर्ने कुरा स्वतः स्पष्ट छ । त्यसैले हाम्रो पार्टी सम्पूर्ण राजनीतिक पार्टीहरू र सम्बन्धित पक्षहरूसाग यसबारेमा गम्भीर छलफल गरी सहमति निर्माण गर्न र सदन सञ्चालन गर्ने स्थिति सिर्जना गर्न गम्भीर अपील गर्दछ । अन्यथा हाम्रो पार्टी सदनभित्रको चालु संघर्षलाई यथावत् राख्न बाध्य हुनुपर्नेछ ।

(प्रचण्ड)

अध्यक्ष

एकीकृत नेकपा (माओवादी)

केन्द्रीय समिति





माधव नेपाललाई ३ सय ५० सभासदको समर्थन, प्रचन्डले हावा खाए, माधव नेपालका दौरा सुरवाल यो पाली काम लाग्ने पक्का !

माधव नेपाललाई प्रधानमन्त्रीमा प्रस्ताव गरेको कांग्रेस-एमाले गठबन्धनलाई सरकार बनाउन स्पष्ट बहुमत प्राप्त भएको छ। सरकार गठनका लागि निर्णायक मानिएको मधेसी जनअधिकार फोरमले गठबन्धनलाई समर्थन दिएपछि माधव नेपालको नेतृत्वमा नयाँ सरकार गठन हुने पक्का भएको छ। फोरमको समर्थनपछि एमाले-कांग्रेस गठबन्धनलाई ३ सय ५० सभासदको समर्थन प्राप्त भएको छ। फोरमले यसअघि आफ्नै नेतृत्वमा सरकारमा जाने अडान राख्दै आएको थियो। एमाले अध्यक्ष झलनाथ खनालले आइतबार फोरमका मागबारे लिखित प्रतिबद्धता जनाएपछि सरकारलाई समर्थन गर्ने निर्णयमा पुगेको हो। मधेसी जनअधिकार फोरमले समर्थन दिएलगत्तै एमालेको नेतृत्वमा सरकार गठन गर्ने प्रयोजनका लागि स‌ंविधानसभा अध्यक्ष सुवास नेम्वाङसमक्ष २२ पार्टीका ३५० सभासदको हस्ताक्षर बुझाइएको छ। फोरम अध्यक्ष उपेन्द्र यादव र जेपी गुप्ता पनि हस्ताक्षर बुझाउन गएका थिए। यसअघि फोरमले एमालेलाई लिखित समर्थन दिएको थियो। गुप्ताले मधेसका मुद्दामा एमालेले लिखित प्रतिबद्धता जनाएपछि समर्थन गरेको बताए।

यसैबीच सरकार गठन गर्न एमाले मुख्यालयमा बैठक सुरु भएको छ। बैठकमा एमाले, कांग्रेस, फोरम, तमलोपा, सदभावनालगायत् गठबन्धनमा सहभागी दल सामेल छन्। हस्ताक्षर बुझेपछि सभामुख नेम्वाङले तुरुन्तै कार्यव्यवस्था समितिको बैठक डाकेर सरकार गठनको प्रक्रिया सुरु गरिने जानकारी दिए। उनले भने- भोलिदेखि यो डेडलक (गतिरोध) अन्त्य हुनेछ।

सरकारमा सामेल हुने विषयमा फोरममा मतभेद देखिएको छ। संसदीय दलका नेता विजयकुमार गच्छदारसहितका बुहमत सभासद् सरकारमा जाने पक्षमा देखिएका छन्। गच्छदारसहित ३२ सभासदले माधव नेपाल नेतृत्वको सरकारलाई समर्थन गर्दै हस्ताक्षर गरेका छन्। तर पार्टी अध्यक्ष उपेन्द्र यादव भने नेपाललाई समर्थन गरे पनि सरकारमा सामेल नहुने पक्षमा देखिएको छ। यादवको पक्षमा २१ सभासद छन्।

यादवले पत्रकार सम्मेलनमा हस्ताक्षर गरी सरकारमा सामेल हुने गच्छदारको कदम पार्टी विधान र संसदीय दलको विधानविपरित भएको बताए। 'यो स‌ंसदीय मान्यताविपरित कार्य हो'- आइतबार पत्रकार सम्मेलनमा यादवले भने। पार्टी नीति विपरित जानेलाई कारवाही गर्नुहुन्छ ? भन्ने पत्रकारको प्रश्नमा उनले 'केन्द्रीय समितिमा छलफल हुने' मात्र बताए। यसअघि फोरम संसदीय दलका नेता गच्छदारले कांग्रेस सभापति गिरिजाप्रसाद कोइरालालाई भेटेका थिए।


विदेशीको इशारामा नया सरकार बन्न लागेको छ : प्रचण्ड

काम चलाउ सरकारका प्रधानमन्त्री एवं एकीकृत माओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले राष्ट्रिय सहमतिका लागि दलहरुलाई आहृवान गर्नुभएको छ । प्रधानसेनापति रुक्मांगद कट्वाललाई निरन्तरता दिने राष्ट्रपतिको कदम असंवैधानिक भएको भन्दै एकीकृत माओवादीले काठमाण्डूमा गरेको सभालाई संवोधन गर्दै उहाँले आफूहरु नागरिक सर्वोच्चताका लागि सरकारबाट हटे पनि शान्ति प्रकृयाप्रति प्रतिवद्ध रहेको बताउनुभयो । विदेशीको इशारामा नया सरकार बन्न लागेको र शान्ति प्रकृया भांड्ने षडयन्त्र भैरहेको उहाँले आरोप लगाउनुभयो । उहाँले आफूहरु विजयभाव र आत्मविस्वासका साथ सरकारबाट हटेर नागरिकको साथमा आएको भन्दै माओवादीले अब नागरिक सर्वोच्चताको लर्डाई लड्ने बताउनुभयो । नेपाली नागरिकको आत्म निर्ण्र्ााो अधिकार विदेशीको इशारामा खोस्ने प्रयास भइरहेको भन्दै उहाँले त्यस्तो प्रयासलाई कुनै पनि हालतमा सफल हुन नदिने बताउनुभयो । भिन्न रुपले अघि बढ्न खोजेपछि सरकार विरुद्ध देशी विदेशी शक्तिहरुले षडयन्त्र गरेर काम गर्न नदिएकोे उहाँले आरोप लगाउनुभयो । माओवादीलाई श्रीलंकाको लिट्टे बनाउने षडयन्त्र भइरहेको भन्दै उहाँले माओवादी कुनै पनि हालतमा शान्ति प्रकृयाबाट पछि नहट्ने स्पष्ट पार्नुभयो । माओवादीले सरकार छाडेपनि नयाँ सरकार गठनका लागि बामपन्थी दलविरुद्ध बामपन्थी भिडाएको आरोप समेत उहाँले लगाउनुभयो ।